GÖWRELILIKDE DÖREÝÄN DOWAMLY STRESS AŞA HEREKETJEŇ ÇAGALARYŇ DOGULMAGYNYŇ SEBÄBI BOLUP BILER.

Dowamly nerw dartgynlylyk we stres hiç adam üçin hem peýdaly däldir, ýöne göwreli aýal üçin ol has hem howply bolup durýandyr. Sýurih Uniwersitetiniň lukmanlary göwrelilikde döreýän dowamly stressiň we ruhy gamgynlylygyň çagada ýürek-damar bozulmalaryň we aşa hereketlilik sindromynyň emele gelmeginiň sebäbi bolup biljekdigini kesgitlediler. Şeýle hem, enäniň şeýle ýagdaýynyň çaganyň çalt ösmegini, ýöne içki agzalaryň ösmede yza galmagyny hem döredip biljekdigi bellenilýär. Şonuň bilen birlikde hem, gysga wagtlaýyn ýüze çykýan stresiň çaga üçin howply bolup bilmejekdigi hem bellenilýär. Öz pikirlerini subut etmek üçin alymlar 34 sany göwreli aýalyň gatnaşmagynda tejribe geçirdiler. Ylmy işgärler çaganyň ýan suwlarynyň nusgalaryny ýygnadylar. Bu hem göwreliler üçin stres bolup durýady. Ondan soň kortizol gormonynyň (stres ýagdaýda işlenilip çykarylýan gormon) derejesini kesgitlediler – ol kada görkezdi. Diýmek, psihoemosional ýagdaýyň gysga wagtlaýyn bozulmasy ene we çaga üçin howply däldir. Ýöne strese garşy durnuklylyk synaglary geçilýän wagtynda çaganyň ýansuwlarynda kortizolyň derejesiniň ýokarlanandygy kesgitlendi. Bu ýagdaýyň çaga üçin howply bolup biljekligi şeýle düşündirilýär: stres wagtynda beden aýratyn gormonlary – kortizoly we kortikoliberini bölüp çykarýar. Bu gormonlaryň çaga ýoldaşy tarapyndan hem işlenilip çykarylýandygy bilen onuň ýansuwlaryna düşmegi düşündirilýär. Eger bu gormonyň derejesi kada bolanda, ol peýdaly hasaplanýar – wagtyndan öň dogma ýagdaýynda çaganyň sag bolmagy üçin mümkinçilik döreýär, ýöne onuň derejesi ýokary bolanda ol çagada bellenilip geçilen bozulmalara getirip biler.