ÝEWROPA WE MERKEZI AZIÝA BÄBEKLERI ENE SÜÝDI BILEN IÝMITLENDIRMEKDE DÜNÝÄ DEREJESINDEN YZDA BARÝAR

Ençeme ýyllardan bäri geçirilýän ylmy barlaglar bäbege ene süýdüni bermegiň diňe bir enäniň we bäbegiň saglygyna däl, eýsem ýurduň ykdysadyýetine hem juda uly peýdalarynyň bardygyny görkezýär. ÝUNISEF-iň 2025-nji ýylyň awgustynda çykaran hasabatyna görä, Ýewropa we Merkezi Aziýa sebitinde her 3 bäbekden diňe biri, ýagny bäbekleriň diňe 30%-i ömrüniň ilkinji 6 aýynda diňe ene süýdi bilen iýmitlendirilýär. Dünýä boýunça welin bu san 50% deňdir.

Eger sebitde her çaga ene süýdi berilsedi, onda 3.5 million bäbek içgeçmesi, 35 müňden köp pnewmoniýa we 70 müň çagada aşa semizlik hadysalarynyň öňi alnardy. Şeýle-de, enelerde göwüs ragy hadysalary 10 müňe çenli, ýumurtgalyk ragynyň keseli 3 müňe çenli we 2 tipli süýjüli diabet 50 müňe çenli azalardy.

Sebitde ene süýdi bilen iýmitlendirme derejeleriniň ýokarlanmagyna näme päsgel berýär?

Çaga ene süýdüni bermek ýa bermezlik köplenç diňe ene-atanyň islegine bagly bolmaýar. Bu ýagdaýa ýurduň we maşgalanyň ykdysady ýagdaýyndan başlap, sosial ulgamlar we kanunlar hem uly täsirini ýetirýärler. Çagany uzak wagtlap ene süýdi bilen iýmitlendirmegi kynlaşdyrýan esasy faktorlar:

↪ Ene süýdi bilen iýmitlendirmegi öňe sürýän kampaniýalaryň ýetmezçiligi;

↪ Başdan ene süýdi bilen iýmitlendirmegi ýola goýmaga ýardam berýän netijeli we gowy hilli lukmançylyk kömeginiň ýoklugy;

↪ Ýanýoldaşyň we töwerekdäkileriň ýeterlik goldaw bermezligi;

↪ Iş ýerleriniň emdirýän enelere oňaýly şert döretmezligi;

↪ Çaga iýmiti mahabatlarynyň kadalaşdyrylmazlygy;

↪ Onlaýn misinformasiýa we ilatyň ene süýdi bilen iýmitlendirmäge bolan hukuklaryndan doly habarly bolmazlygy.

Mashalatlar

Gynansakda, ilatyň ene süýdi bilen iýmitlendirme derejelerini ýa-da ene süýdi bilen iýmitlendirmek bilen baglanyşykly kynçylyklary her ýurt ölçemeýär we hasaba almaýar. Bu hem meseläni öwrenmegi we oňa laýyk çözgütleri gözlemegi kynlaşdyrýar. ÝUNISEF-e görä, Ýewropada we Merkezi Aziýada has köp bäbegiň ene süýdi bilen iýmitlendirilmegini gazanmak üçin:

↪ Çaga iýmitini mahabatlandyrmak boýunça kanunlar çykarylmaly we berk berjaý edilmeli;

↪ Maşgalalar bilen işleşýän saglygy goraýyş işgärlerine döwrebap bilim we goldaw bermeli;

↪ Iş ýerleriniň ene süýdi bilen iýmitlendirýän maşgalalar üçin hem oňaýly bolmagy gazanylmaly;

↪ Ýerli we halkara guramalar bilen hyzmatdaşlyk edip, ilatyň has köp böleginiň ene süýdüni saýlamagyna ýardam bermeli.