SÖHBETDEŞ BOLMAGYŇ PSIHOLOGIÝASY

Her bir adam  bitewi jemgyýetiň aýrylmaz bir bölegidir. Ynsanlar şol jemgyýetde bir-birleri bilen hemişe sazlaşykly gatnaşykda bolmalydyr. Şeýle gatnaşyklar bolsa esasan dil, sözleýiş, umuman – gürrüňdeşlik arkaly amala aşyrylýar. Siziň her bir aýdýan sözüňiz, gepläniňizde edýän hereketleriňiz, bütin durkuňyz diňleýjä öz täsirini ýetirýär. Biz geplänimizde, haýsydyr bir psihologik täsir barada pikirlenmeýäris, emma adamlaryň arasynda aýdýan her bir sözümiz olara özboluşly täsir edýär. Bary-ýogy iki adamyň arasynda bolup geçýän söhbetdeşligiň hem psihologiýasy bolýandyr. Bu bir özboluşly kanun ýalydyr. Biz bolsa öz gezegimizde bu kanunlary berjaý etmelidiris.

Söhbetdeş bolmagyň psihologiýasynyň käbir düzgünleri

Biz diňe özümize oňaýly we ýakymly zatlar barada gürrüň etmän, eýsem diňleýjä kabul etmek ýakymly we aňsat boljak zatlar barada gürrüň etmelidiris. Siziň sözleýşiňiz many-mazmunly, düşnükli bolsa, sesiňiz we sözleýiş äheňiňiz ýakymly we aýdyň bolsa, siz diňleýjileriň ünsüni özüňize çekmegi aňsatlyk bilen başararsyňyz. Bir zady gürrüň bereniňizde, duýgularyňyza we hereketleriňize üns bermek hem ähmiýetlidir. Olar çäklendirilse, aýtjak bolýan zatlaryňyza düşünmek kyn bolmaz.

Iki adamyň arasyndaky söhbetdeşlikde hem bir adam beýleki adamy diňlemegi başarmalydyr, onuň aýdýan zatlaryna düşünjek bolmalydyr. Gürrüň berýän adam sizde öz duýgudaşyny görmek isleýär. Ol sizi özüne meňzedip, ähli aýdýan zatlaryna düşünýändigiňize, ony gyzyklanma bilen diňleýändigiňize çyn ýüregi bilen ynanýar.

Emma söhbetdeşiňiziň aýdýan zatlaryny gülki we gödek hereketleriňiz bilen kabul etseňiz, elbedte, ol sizde duýgudaşyny däl-de, garşydaşyny görer, size hiç wagt syryny, biynjalyk edýän meselelerini beýan etmez.

Adam çalt, emosional we gaty gepleýän bolsa, siz hem şoňa görä geplejek boluň. Ol ýuwaş, howlukman geplese, siz hem howlukmajak boluň. Ol degişýän bolsa, siz hem degişiň. Siz muny başarmasaňyz, ýöne üns berip diňlemäge çalşyň. Beýle diýildigi, siziň hut söhbetdeşiňize öýkünmeli diýildigi däldir.

Ýene-de bir üns bermeli kadalaryň biri- "ýok" diýen sözi seresaplyk bilen aýdyň. Bu söz köplenç söhbetdeşligi ýakymsyz bir waka öwürmegi başarýar. Her bir adam öz pikirlerini daşyndan aýdanda, olaryň dogrulydyna, gowudygyna ynanýar. Biz öz pikirlerimizi kimdir birine aýdanymyzda, onuň goldanyljakdygyna, makullanjakdygyna ynanýarys. Biz öz söhbetdeşimizden "Sen dogry aýdýarsyň" diýen ýaly sözlere garaşýarys. Emma, biz bilen razylaşmagyň deregine, diňleýjimiz "Ýok-la, bu düýbünden başgaça" diýen ýaly jogap berýär. Biziň şol bada oňa ýene-de bir zat aýtmaga bolan höwesimiz ýok bolup gidýär, oňa bolan ynam ýitýär.

Ýöne "ýok" sözüniň örän gerekli ýerleri hem az däl. Adamyň durmuşynda bu sözüň aýdylmaly ýerleri hem az bolmaýar. Bir zat barada gürrüň edýän wagtyňyz, söhbetdeşiňiz barada hem unutmaň. Gürrüň diňe siz üçin gyzykly bolman, eýsem töwerekdäkileri hem gyzyklandyrmalydyr.

Käte biz öz aladamyz bilen ýakynlarymyzyň halyndan habar almalydygyny unudýarys. Bir öýden girip- çykyp, hal- ahwal soraşmaýarys. Elbetde, bu örän nädogry hereket. Işden gelip, diňe özümize degişli meseleler barada aýdýarys, duýgudaşlyga garaşýarys. Ýöne näme üçindir töwerekdäkiler hemişe bizi diňlemeli diýip pikir edýäris? Diňleýji sabyrly bolsa-da, wagtynda oňa gezek bermegi unutmaň. Mümkin, onuň hem siz bilen öz meseleleri barada gürrüňdeş bolmagy isleýändir ýa-da şatlygy bilen paýlaşasy gelýändir? 

Gürrüňdeş bolmagyň psihologiýasy maşgalada hem uly orna eýedir. Her bir adam üçin maşgala galadyr. Emma şol galada her bir adam öz başyna ýaşasa, birek-birek bilen içgin gürrüňdeş bolmak islemese, onuň peýdasy barmyka? Elbetde, maşgala agzalarynyň hemmesi öz gerekligini duýmalydyr. Birki sany ýakymly söz göwni galkyndyryp bilýär. Aýdalyň, siz işden ýadap geleniňizde, ýakynlaryňyz size "Arma, biz saňa şeýle bir garaşdyk!" diýseler, ýadawlygyňyz ýatdan çykýar. Siz hem öz gezegiňizde gowy sözler bilen jogap bermek islärsiňiz.

Bilşimiz ýaly, käbir adam örän gürrüňçil bolýar, käbiri bolsa diňe diňlemegi halaýar. Şeýle adamlaryň arasyndaky gürrüňdeşlik asuda bolýar. Emma biri beýlekisine bir söz aýtmaga-da pursat bermeýänleriň arasynda bolýan gürrüňdeşlik manysyz galmagala öwrülip bilýär, sebäbi olar bir-biriniň sözüni bölýär. Medeniýetli, edepli adamlar üçin bu, elbetde, örän nädogry hereketdir. Adamlar käte söhbetdeşiniň sözüni bölmeli bolýar. Şonda hökman: "Bagyşlaň, sözüňizi bölmeli bolaýdym" ýa-da "Sözüňiz agzyňyzda" diýip ötünç soramagy unutmaň. Bu gürrüň berýän we ony diňleýänler üçin örän ähmiýetlidir.

Söhbetdeş bolmagyň düzgünleri bilen tanyşmak, olary endik edinmek çagalyk döwründen başlanýar. Ähli babatda bolşy ýaly, çaga köp zady maşgalada öwrenýär. Şol maşgalada ulular çaý başynda birek – birek bilen mähirli gürrüňdeş bolsalar, bir-birlerini gyzyklandyrýan ýa-da biynjalyk edýän meseleler barada söhbetdeş bolsalar, çaga hem olardan gowy görelde alar, töweregindäkileri diňlemegi, olar bilen gürrüňdeş bolmagy öwrener. Çaga kiçilikden üns berip diňlemegi, manyly sözlemegi, biri geplände, onuň sözüni bölmezligi öwretmäge çalyşmaly.

Mähriban adamlar! Durmuşda duş gelýän kynçylyklara garamazdan, töweregiňizdäkiler bilen mylakatly, mährem gürleşmegi, ýakynlaryňyzyň, dost-ýarlaryňyzyň halyndan habar almagy unutmaň. Ýagşy söz aýdyp, birine duýgudaşlyk bildirseňiz, diňe gürrüňdeşiňiziň däl-de, eýsem siziň öz ruhuňyz göteriler, göwnüňiz açylar.

Ulanylan WEB Salgy