2021-nji ýylda AFEW International ilatyň AIW ýokuşma töwekgelçilikli toparlaryny öz içine alýan "ISHONCH VA HAYOT" jemgyýetçilik guramasy bilen hyzmatdaşlykda "Özbegistanda AIW-iň öňüni alyş hyzmatlaryny giňeltmek we gowulandyrmak" atly 2 ýyllyk taslama başlady.

Klimat krizisiniň bäbekleriň we ýaş çagalaryň saglygyna salýan howpy barha ulalýar. Täze çap edilen barlaglar ýygyndysyna görä:

2019-njy ýylda dünýäde 57 million demensiýaly adam bolan bolsa, 2050-nji ýyla çenli olaryň 153 milliona ýetmegine garaşylýar. Munuň netijesinde gelejegiň saglygy goraýyş we sosial ulgamlary barha ulalyp barýan howpuň astyna düşýärler.

"Bu şagalaňly oturylyşyga meňzeýärdi" – diýip, Marokkonyň günbataryndaky Safi şäheriniň ýaşaýjysy Ibtissam goňşusynyň öýünde täze durmuş guran jübüti garşylamak üçin üýşen aýallaryň gülküsini, sazy, hyna çekilen elleri ýatlaýar.

Toýda gelniň zerurlyklaryna ýardam berýän aýal (negafa) jübütleriň öýe gelenini buşlap, çatynjalary ýatylýan otaga alyp gitdi. Az salymdan, gelniň ejesi jübütleriň otagynyň gapysyny kakdy-da, otaga girdi. Soňra bolsa gana boýalan prostyny galgadyp çykdy. Öý täze gelniň ýaňyja ýitiren gyzlygynyň baýramçylygyna öwrüldi.

41 ýaşly Anton Basenkonyň aýaly, ýaşajyk ogly we halkara ykdysadyýeti boýunça magistr derejesi bar. Ol neşe sanjymyny ulanyp, 11 ýyllap köçelerde ýaşady we oňa AIW, Gepatit C keselleri ýokuşdy. Zyýany azaltmak programmasy (neşe serişdelerini ulanmagyň kanuny, sosial we saglyga zyýanly täsirlerini azaltmaga gönükdirilen programma) ony täze ýola saldy. Anton Basenko özüniň başdan geçirenlerini we şahsy garaýyşlaryny Global Health NOW bilen paýlaşdy:

Adamlar aktiwist bolup dogulmaýarlar. Meniň pikirimçe, mende aktiwist bolmakdan başga çykalga-da ýokdy.

JAMA lukmançylyk žurnalynda çap edilen kiçi göwrümli pediatriýa barlagynda pandemiýanyň dowamynda doglan bäbekler ösüş taýdan pandemiýadan öň doglanlardan has pes baha aldylar.

2020-nji ýylyň mart-dekabr aralygynda Nýu Ýork şäherinde doglan 255 sany çagany öwrenýän Kolumbiýa Uniwersitetiniň ylmy işgärleri hem bu çagalaryň sosial we hereket ediş ukyplarynyň pesdigini habar berdiler.

Hassalara ideg etmek jemgyýetçilik saglygy goraýyş hyzmatynyň möhüm bölegi bolup, bu täze ýüze çykan jemgyýetçilik saglygy meselesi hökmünde ileri tutulmalydyr.

Idegçilik wezipesini maşgala agzalary ýa-da dost-ýarlar ýerine ýetirip, olar adatça gartaşanlara, hroniki keseli ýa-da maýyplygy bolan adamlara tölegsiz, uzak möhletleýin we jemgyýetçilik esasly kömek we ideg üpjün edýärler. Meselem: bazarlamak, tölegleri hasaplaşmak, suwa düşürmek, geýindirmek we dermanlary almak ýaly gündelik işler. Idegçiler köplenç hassalara emosional goldaw berýän we olara ýoldaş bolýan esasy adamlardyr.

Çagalary metal we plastik oýnawaçlardaky, esasanam käbir import edilýän oýunjaklardaky we oýunjak şaý-seplerdäki gurşunyň täsirlerinden goraň. Çagalaryň gurşun täsirine sezewar bolmagynyň öňüni alyp bolýar.

Köp çagalara baýramçylyklarda sowgat hökmünde oýunjaklar we oýunjak şaý-sepler berilýär. Käbir oýnawaçlaryň düzüminde, aýratyn hem import edilýän oýunjaklaryň we oýunjak şaý-sepleriň käbirlerinde gurşunyň bolmagy ahmal. Gurşun göze görünmeýän we yssyz bolsa-da, ol çaganyň saglygyna çynlakaý zyýan ýetirip biler. Çagalar ellerini we oýnawaçlaryny agyzlaryna salagan bolýarlar. Olaryň elleriniň gurşun tozany bilen hapalanmagy ýa-da oýnawaçlaryň gurşunly bolmagy mümkin. Kiçi çagaňyz bar bolsa, çagaňyzy düzümi gurşunly oýnawaçlardan, oýunjak şaý-seplerden we beýleki zatlardan daşda saklaň.

MÄHRIBAN OKYJYMYZ,

Biz seni we seniň maşgalaňy ýetip gelen Täze Ýyl bilen tüýs ýürekden gutlaýarys. Geçen ýyl seniň üçin nähili ýyl bolan hem bolsa, ony ýakymly ýatlamalar, täze durmuş sapaklary, guwançly üstünlikler, sagdyn beden we sagdyn gatnaşyklar hem-de uly umytlar we maksatlar bilen tamamlaýansyň diýip tama edýäris.

Biziň bilen aragatnaşykda galýanyň üçin hem, ýene bir gezek minnetdarlygymyzy bildirýäris. Täze ýylda-da seniň bilen bilelikde has köp zat öwrenjekdigimiz we öwretjekdigimiz bizi diýseň begendirýär.

Baýramçylyk möwsüminde hem, özüňi we başgalary koronawirusdan goramagy dowam etmek üçin, elleriňi wagtly-wagtynda sabyn bilen ýuwmagy, maska geýmegi, aradaşlygy saklamagy, üýşmeleňlerden saklanmagy, şeýle-de ýakynlaryň bilen COVID-19 düzgünlerine eýerip baýramçylyk gutlaşmagy hem-de hoş wagt geçirmegi unutmarsyň diýip umyt edýäris.

Şeýle maşgala baýramçylyklarynda çäklendirmeleri berjaý etmek näçe kyn düşýän hem bolsa, geliň hemmämiz muny diňe özümiziň däl, tutuş jemgyýetimiziň bähbidi üçin edýändigimizi ýatlalyň we egnimize kakalyň. Diňe şeýle dowam etsek, biz pandemiýadan has daşlaşyp, birek-birege has ýakynlaşyp bileris.

TÄZE ÝYLYŇYZ WE BU MÖWSÜMDE BELLEÝÄN ÄHLI BAÝRAMÇYLYKLARYŇYZ MÜBÄREK BOLSUN!

Şatlyk we söýgi bilen,
Saglyk redaksiýasy

Bosniýa we Gersogowiniýanyň döwlet saglyk ulgamynda ähli enelik hyzmatlarynyň tölegsizdigine garamazdan, çaga garaşýan eneleriň arasynda dogruma girmezden ozal lukmanlara içi pully konwertleri gowşurmak ýoň bolupdyr.