Halk lukmançylygy

Halk lukmançylygynyň uzyn taryhy bar. Halk lukmançylygy – saglygy goramak, fiziki we akyl keselleriniň öňüni almak, anyklamak, gowulaşdyrmak ýa-da bejermek üçin ulanylýan dürli medeniýetleriň ýerli halkynyň teoriýalaryna, ynançlaryna we tejribelerine esaslanýan, düşündirip bolýan ýa-da bolmaýan bilimleriň, başarnyklaryň we tejribeleriň ýygyndysydyr.

Tagtabit (Lat. Cimex lectularius) maýda, ýasy, mugthor (parazitik) möjejik bolup, ukuda ýatan adamlaryň we haýwanlaryň ganlaryny sormak arkaly iýmitlenýär. Tagtabitler gyzylymtyl goňur reňkli, ganatsyz, 1-7 millimetr ululykda bolýarlar we iýmitlenmän birnäçe aý diri galyp bilýärler.

Güýz-gyş aýlary başlanýan möwsümleýin dümew keseli dem alyş agzalarynyň keseliniň ýokarlanmagyna getirýän esasy sebäp bolup, adamlaryň saglygyna zeper ýetirýändir we zähmete bolan ukyplylygyny pesedýändir.

Möwsümleýin dümew-bütin dünýä ýaýran dümew wirusynyň döredýän ýiti ýokanç keselidir. Wirusyň dört görnüşini tapawutlandyrýarlar: A, B, C we D. Dümewiň A we B görnüşi hemişe keseliň möwsümleýin ýaýramalaryna (epidemiýalara) getirýändir.

Suplementleriň keseli bejermek üçin niýetlenen däldigini ýatda saklamalydyr!

Suplementler – bedeniň kadaly ýagdaýyny, syratly durkuny, sagdyn derini gazanmaga kömek edýän goşundylardyr. Başgaça aýdanyňda, hemmämize öňden mälim biologiki işjeň goşundylardyr (rusça – биологически активные добавки).

Öt halta uly bolmadyk içi boşlukly beden agzasy bolup, bagryň içki tarapyndaky çukurjykda ýerleşýändir. Öt haltanyň esasy işiniň biri hem, bagryň işläp çykarýan ödüni goýaldyp saklamakdyr. Bir gije-gündiziň dowamynda adam bedeninde ortaça 500-1200 ml. golaý öt işlenip çykarylýar. Şeýle hem, öt halta ödi umumy öt ýodajygyndan onikibarmak içegä geçirmek işini hem amala aşyrýandyr.

Ady: Çaryguly Annageldiýew.

Käri: Iç keseller lukmany; Gematologiýa we Onkologiýa ugurlaryndan hünärmenlige dalaşgär.

Alan bilim-tejribeleri:

↪ Meram lukmançylyk fakulteti, Selcuk Universiteti (Necmettin Erbakan Universiteti), Konýa, Türkiýe;

↪ Iç keseller rezidenti, Penn State University, Pensilwaniýa, ABŞ;

↪ Gematologiýa we Onkologiýa dalaşgäri, ABŞ – dowam edýär.

Biz Saglykda ylmy, zorlukdan azat we ynsanperwer dili öňe sürýäris. Biziň gündelik ulanýan sözlerimiz, terminlerimiz özümize we töweregimizdäki adamlara täsir edýär, dürli hereketlere itergi berýär. Bu makalada biz halkara derejede kesgitlenen we ulanylýan gender hem-de ten söwdasy bilen baglanyşykly terminleri size ýetirýäris.

Şol sanda sizi hem gündelik durmuşda ulanýan sözleriňize we adalgalaryňyza üns berip, birek-birege adamkärçilikli we medeniýetli çemeleşmäne we bu ýygyndynyň kömegi bilen sylaşykly sözlük goruňyzy ösdürmäge çagyrýarys.

Sen bu sanawa başga haýsy terminleri goşardyň? Pikirleriňi, synlaryňy bize iber.

Adam doglup, bütin ömrüniň dowamynda lukman bilen aragatnaşykda bolýar. Keselçilik bilen ýa-da öňüni alyş barlagy bolsun, biz dürli ugurdan bolan lukmanlaryň maslahatyny berjaý etmeli bolýarys. Lukman bilen söhbetdeşlik netijeli bolup, sagalma getirer ýaly oňa öňünden taýynlanma zerurdyr.

Soňky bäş ýylda alymlar klimatyň üýtgemeginiň juda erbet täsirleriniň öňüni almak üçin metan emissiýasyny çalt we uly möçberde azaltmagyň zerurdygyny subut etdiler. 

Metan näme? Kuwwatly parnik gazy bolan metanyň 20 ýylda kömürturşy gazynyň (CO2) bölüp çykarýan ýylylygyndan 80 esse köp ýylylyk goýberme güýji bar. Metanyň ýere ýakyn ozony emele getirmegi ilatyň saglygyna hem täsir edip biler.

Mähriban hanym Berdimuhamedowa,

Biz sizi Türkmenistanyň Birinji Hanymy wezipesine eýe bolmagyňyz bilen gutlaýarys. Bilşiňiz ýaly, ençeme ýurtlarda Birinji Hanymlar halka ähmiýetli işleri öňe sürmekde uly rol oýnaýarlar. Biz siziň Birinji Hanym hökmünde Türkmenistanda adamlaryň durmuşyny gowulandyrmaga täsiriňiziň, ýolbaşçylyk roluňyzyň we aýratyn platformaňyzyň bardygyna ynanýarys.