Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.
Tomus günleriniň gelmegi bilen biziň her birimizde suwa ýakyn bolmak, suwa düşüp öz bedeniňi sowatmak we suwuň şypa beriji häsiýetinden peýdalanmak islegi döreýär. Ynha sonda, biz ýörite gurnalan suw howuzlaryna barmaga ymtylýarys. Ýöne olardan peýdalanan wagtyňyz hem saglyk üçin zyýanly ýagdaýlaryň döräp biljekdiginden habarly bolmalydyr.
Ýörite gurnalan suw howuzlarynda biziň saglygymyza zyýan ýetirip biljek ilkinji howplaryň biri hem kömelekli ýokançlyklardyr. Olar esasan keratomikoz ýa-da dermatomikoz ýokançlyklary bolup, deriniň üstüni ýa-da onuň aşaky gatlaklaryny hem şikeslendirip bilýändirler. Köplenç dabanyň kömelekli ýokançlygy duş gelse hem, onuň dyrnaklary we saçlary şikeslendirýän halatlary hem az bolanok.
- 3065 gezek okalan
BMG-nyň 2014-nji ýylda beren hasabatyna görä, bu gün dünýä ilatynyň 54%-i şäherlerde ýaşaýar. Merkezi Aziýanyň 65.5 milliondan gowrak ilatynyň 43.8%-i şäher sebitlerinde ýaşaýarlar. UNDESA-ň çaklamasyna görä, 2050-nji ýyla çenli Merkezi Aziýanyň ilaty 80 milliondan geçip, onuň 55.2%-i şäherlerde ýaşar. Bu ösüşe, ýagny adamlaryň köpçülikleýin şäherlere ýa-da şäher sebitlerine göçmegine, ýaşamagyna we işlemegine urabanizasiýa diýilýär. Şäherler dürli ugurlar boýunça öz mümkinçilikleri bilen, galybersede şäheriň dolandyrylmagy üçin gerekli iş ýerlerini doldurmak üçin ilaty oba ýerlerden özüne çekýär. Adamlaryň şäherlere göçmekleri bolsa, goşmaça lukmançylyk hyzmatlaryna bolan talaplary, islegleri artdyrýar, arassaçylyk, sanitariýa bilen bagly meseleleriň ýuze çykmagyna sebäp bolýar. Bu bolsa öz gezeginde jemgyýetde saglyk bilen bagly kynçylyklary, ýaramaz ýagdaýlary döredýär.
Biziň günlerimizde uky bozulmalary giňden ýaýran kynçylyklaryň hataryna degişli edilýär. Ýer Togalagynyň ýaşaýjylarynyň arasynda uly adamlaryň 8-15%-i ukysynyň bozulmalaryna arz etse, olaryň 9-11%-i uklama üçin niýetlenen dürli serişdeleri ulanýarlar. Bu görkeziji has hem ýaşuly adamlaryň arasynda ýokarydyr. Uky bozulmalary islendik ýaşda duş gelip, her ýaş toparlary üçin mahsus bozulmalaryň görnüşleri bolýar. Ýerine buşukma, gijeki gorkular çagalarda duş gelse, aşa ukuçyllyk ýa-da ukusyzlyk ýaşululara has mahsus bolup durýar. Emma käbir uky bozulmalary çagalyk döwründen başlanyp, ömrüniň dowamynda adamyny yzarlap biler, mysal üçin narkolepsiýa ýagdaýy.
"Men bilimi diňe bir öz tejribämden alman, başgalaryň tejribesinden hem alýaryn" diýip Lýudwig Witgenşteýn awstriýaly filosof belläpdir. Elbetde, saýtymyz üçin wajyp bolan, saglyk, sagdyn ýaşaýyş, ekologiýa we ekologik saglyga degişli meseleleriň çözgüdini daşary ýurtly we bize ýakyn ýerleşýän ýurtlardaky döwürdeşlerimiziň öz ýaşaýan sebitlerinde çözüşleri, alyp barýan işleri, toplan tejribeleri barada bilme biz üçin hem peýdaly bolardy. Biziň şu günki söhbetdeşimiz, Özbegistanda maýyplyk meseleleri boýunça bilermen, programmalaryň konsultanty Mir Bek biziň habarçymyzyň soraglaryna jogap berýär.
Täze iş ýere gelenimizde, ol ýerde nähili adamlaryň işleýändigi we olaryň özara gatnaşyklary barada biz birbada bilip bilmeýäris. Käbir adamlar diýseň ýeňillik bilen iş kollektiwine goşulyp, özüni öňden bäri işläp gelýän ýaly alyp barmaga başarýarlar. Olar işgärler bilen basym dil tapyp, goşulyşýarlar. Emma gynansakda, hemme adamlarda beýle aňsat ýakynlaşma endigi duş gelmeýär. Şonuň üçin hem, täze edaranyň gapysyny açanymyzda biziň köpümizi bir sorag alada goýýar "Men nädip gysga wagtyň içinde iş kollektiwine goşulyşyp bilerin?"
Tomusky dynç alşyň iň uly lezzeti we gyzygy açyk suw howdanlarynda suwa düşmek hasaplanýar. Şonuň üçin hem, öz dynç alyş rugsadyny deňziň, derýanyň, kölüň kenarynda geçirmegi ýüregine düwen adamlar örän peýdaly dynç alşyň görnüşini saýlap alýarlar. Çünki suwda ýüzme diňe bir lezzetli bolman, eýsem saglyk üçin juda peýdaly bolup durýandyr. Şonuň bilen bilelikde hem, açyk suw howdanlarynyň belli bir düzgünler berjaý edilmedik ýagdaýynda jana howp salyjy ýerlere öwrülmegi ähtimaldyr.
Biziň her birimiz tomus paslynyň ýetip gelmegine sabyrsyzlyk bilen garaşýarys. Çagalar tomusky dynç alyş rugsadynda, size hem öňde zähmet rugsadyny alyp, dynç alma şatlygy garaşýar. Biziň köpümiz tomsy syýahatlara gitme bilen geçirmegi meýilleşdirsek, köpümiz güneşli tomsy öýümizde geçirmegi hyýallaşdyrýarys. Ýöne biziň yssy klimatymyzda, nädip saglyga zyýan ýetirmezden güneşli günlerden lezzet alyp, tomsuň jöwzasyndan goranmak mümkinkä?
Häzirki döwürde, sen klimatyň üýtgemegi bilen öz gündelik ýaşaýyşyňdaky edýän hereketleriň arasyndaky baglanşyk barada pikir edip gördüňmi? Mümkin sen, "Aý, bir adamyň ulanýan zatlary, edýän hereketleriniň täsiri, meselem gaz, nebit gazyp çykarmak, awtoulaglary sürmek netijesinde çykýan hapalar bilen deňeşdireňde ujypsyz bolmaly" diýmegiň hem mümkin. Ýöne seniň irdenden gün ýaşýança ýaşaýyş uçin edýän hemme hereketleriň daşky gurşawda ýitmeýän yz galdyrýar. Ulanýan ulaglarymyz, iýýän iýmitlerimiz, satyn alýan geýimlerimiz, dürmuş ýörelgelerimiz – şularyň hemmesi klimatyň üýtgemegini haýallatmakda uly orun eýeleýärler.
Ýat – adamyň ýaşap geçen islendik pursatlaryny, ýagdaýlaryny, maglumatlary özünde saklaýan we geljekki günlerine ýetirýän ýokary derejeli mehanizmdir.
