Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.
Soňky döwürde ýetginjeklere degişli kynçylyklaryň häsiýeti hem üýtgemä ýykgyn edýär. Kynçylyk höküminde diňe bir neşekeşlik ýa-da arakhorluk ýaly meseleleri göz astyna almanymyzda, kompýuter oýunlaryna aşa gyzykma we gepleşikde paýyş sözleri ulanma ýaly kynçylyklara hem täze asyrymyz bizi duçar etdi. Eýsem, näme üçin ulularyň garşylygyna garamazdan, ýetginjekler üçin gepleşigiň ýaramaz görnüşini ulanma şeýle zerur bolup durýarka?
Haçanda çagalar ýetginjek ýaşa ýetenlerinde, olar isleseler-islemeseler öz söz baýlygyny paýyş sözlerden dolduryp dostlary bilen gepleşikde ulanyp başlaýarlar. Paýyş sözleriniň anygyna ýetmän, olar şol sözleri ulanmaga endik bolýarlar, emma ýetýän bolsalar hem, deň-duşlaryň arasynda bet, garaşsyz we hiç zatdan gorkmaýan uly adamlara meňzejek bolup ulanýarlar.
- 5465 gezek okalan
Siziň öz mekdebe geýen mekdep egin-eşigiňiz ýadyňyza düşýärmi? Belki, siziň ýadyňyza düşýändir, ýöne siz ony gowy görýärdiňizmi? Megerem, köplenç ýagdaýda siziň berjek jogabyňyz ýetginjekleriň berýän "ýok" diýen jogaby bilen deň bolar. Ýaşlar düzgünleri, berk tutulmagy we gözegçiligi halamaýarlar (seret makala 
Her bir ekzamen, gutardyş ýa-da okuw jaýlaryna giriş synagy bolsun – alnan bilimleriň berkliginiň synagy bolup, tabşyrýanyň ýaşyna we eýeleýän derejesine garamazdan adam üçin stress ýagdaýy döredýär. Soragnamany çekmezden öň birinji ýylyň talyby hem, 40 ýaşly ylymdar hem tolgunýar. Köplenç aljyraňňylyk öz güýjüňe ynamsyzlyk bilen bagly bolýar, özüňe ynamly bolmak hem öz gezeginde taýýarlygyň derejesine bagly bolýar.
Megerem, "pollusiýa" sözüniň näme aňladýandygyny hemme erkek adamlar bilmeýän hem bolsa, bu ýagdaýy jynsy kämilleşme döwründen soň olaryň köpüsi başyndan geçiren bolmagy mümkin. Türkmençilikde, esasan hem ýetginjekleri oňaýsyzlyga salýan bu ýagdaýy "şeýtan oýnama" diýip hem atlandyrýarlar.
Maral hemişe ýuwaş, adamyň diýenini edýän çagady. Ol ejesine kömek edýärdi, hiç wagt atasyna we enesine gaýtargy bermeýärdi. Maralyň kakasy ýokdy. Şonuň üçin ol özüni ösdürmegiň we ýaşaýşa pul gazanmagyň ejesine näderejede agyr düşýändigine gowy düşünýärdi. Başlangyç mekdebi Maral bäşlik bahalar bilen tamamlady. Soňra gowy bahalar bilen dördünjini, örän kynçylyk ýagdaýda bäşinji synpy gutardy. Altynjy synpa geçende Maral sapaklaryna taýýarlanman başlady, dokuzynjy synp okuwçylary bilen gatnaşyk etmek üçin mekdepdäki sapaklardan gaçyp başlady. Mekdepden soň "sapaklarymy öýde taýýarlaýan" diýip ejesini aldap, özünden has uly ýaşly gyzlar bilen gezelenje gidip başlady. Ýedinji synpda Maral özünden dört ýaş uly oglan bilen duşuşyp başlady. Ol okuwyna üns bermän, hemme derslerden diňe üçlük bahalary alýardy. Ol sazçylyk mekdebindäki okuwyny taşlady, enesine we atasyna kömek etmegini hem goýdy. Ol ejesinden gymmat bahaly el telefonyny alyp bermegi talap edýardi we mekdebe gitmekden boýun towlaýardy. Dokuzynjy synpda okap ýörkä ejesi Maralda çilim tapdy, şondan soň ony joralary bilen gezelenje goýbermän öýde saklady. Gyz öýden gaçyp, ogrynça gijeki oturylyşyga gitdi. Oglandyr-gyzlar daşarda çilim çekip durkalar, olary polisiýa işgärleri sakladylar. Netijede, Maraly on alty ýaşda polisiýa bölüminde hasaba aldylar.
Jyns taýdan kämilleşme döwründe bolup geçýän esasy üýtgeşmelerden başga, ýetginjek gyzlar we oglanlar öz deň-duşlarynyň öz daşky keşplerine bolan garaýyşlaryny üýtgedýändiklerini belläp başlaýarlar. Çünki syratly we görmegeý keşp – özüňe ünsi çekmegiň we garşydaş jyns tarapdan halanyp saýlanmagyň bir usuly bolup durýar ahyryn.
9-14 ýaş aralygyndaky ýetginjeklerde "geçiş" ýa-da "özgermeler" döwri başlanýar.
Megerem, çaga terbiýesi biziň durmuşymyzda ýerine ýetirmeli bolýan wezipelerimiziň iň jogapkärlisi we çylşyrymlysy bolsa gerek. Köp derejede bu ýagdaý döwrüň özgermegi bilen baglanşyklydyr. Biziň çagalarymyz häli-şindi düşünmesi kyn bolan meseleler bilen ýüzbe-ýüz bolýarlar, ata-enelere bolsa olary düşündirmek kyn düşýär. Çaga terbiýesi bilen meşgullanýan adamlaryň köpüsi, uly adamlar bilen bagly meseleleri, şol sanda söýgi we jynsy gatnaşyklar baradaky gürrüňi çagalar bilen alyp barmagyň zerurlygy ýok diýip hasaplaýarlar. Belki siz ol pikir bilen razylaşýansyňyz, ýöne siz entek oýlanýançaňyz, çagaňyzyň özüni gyzyklandyrýan soraglaryň jogabyny telewideniýe arkaly, kinofilmlerden, žurnallardan, internetden ýa-da mekdep dostlaryndan almagy mümkindir. Bu ýagdaýda bolsa ata-ene çagasyna dogry maglumat bermek mümkinçiligini ýitirýär, onuň başga ýerden alan maglumatlarynyň durmuşda ulanylmagy bolsa, siziň maşgala gymmatlyklaryňyz, ahlak prinsipleriňiz bilen gabat gelmezligi ähtimaldyr.
Ýetginjeklik döwründe bedende dürli üýtgeşmeler bolup geçýär. Ýag we der mäzleri has işjeňleşýär. Gyzlaryň her aý aýbaşysy gelip başlaýar. Bu döwürde şahsy arassaçylyga aýratyn uly üns berip, aşakdaky ýönekeý maslahatlary berjaý etmek möhümdir:
