Birleşen Milletler Guramasynyň Türkmenistandaky Ösüş Maksatnamasy (BMGÖM) Türkmenistanyň Saglygy goraýyş we derman senagaty ministrligine (TSGDSM) ýürek-damar, dem alyş we newrologik keselleri bejermek üçin dermanlary gowşurdy. Dermanlaryň jemi bahasy 375,244.80 ABŞ dollaryna barabar bolup, Türkmenistanyň hökümeti tarapyndan maliýeleşdirildi.

Antibiotik serişdelerine bolan durnuklylyk – bu bakteriýalaryň, wiruslaryň, kömelekleriň (gribok), we parazitleriň dermanyň täsirine öwrenişmegidir. Bu hadysa köp duş gelýän ýokanç keselleriň bejergisini kynlaşdyryp, keseliň ýaýramagyna, agyrlaşmagyna we ölümçiligiň artmagyna eltip bilýär.

Ylmy barlagçylaryň bellemegine görä, howanyň üýtgemegi bilen utgaşyp artjak antibiotiklere durnuklylyk dünýäniň ilatyna howp abandyrýar.

Howanyň üýtgemegi we antibiotiklere durnuklylyk döwrümiziň iň uly iki saglyk meselesidir.

Soňky ýyllarda garaşsyz çeşmeler Türkmenistanda tozanly tupanlaryň turýandygy barada ýygy-ýygydan habar berýärler. Sen şeýle ýagdaýy başdan geçirip gördüňmi? Tozanly howanyň saglygyňa täsirlerinden habaryň barmy?

2023-nji ýylyň maýynda ÝUNISEF Türkmenistandaky çagalara sagdyn endikleri ösdürmäge kömek etmek maksady bilen "Ýartygulak we onuň dostlary" atly çagalar kitabyny çap etdi. Kitap Türkmenistanda COVID-19-a jogap taslamasynyň çäginde Bütindünýä banky we Türkmenistanyň hökümeti tarapyndan maliýeleşdirildi. Ýigrimi sahypalyk kitap esasan 4-10 ýaş aralygyndaky çagalar üçin niýetlenip, türkmen we rus dillerinde elýeterlidir.

Saglyk.org redaksiýasy kitap barada synyny paýlaşýar.

Hindistanda tenini satmaga mejbur edilen iki sany özbegistanly gyz gorkuzmalara we zalymlyga sezewar bolandyklary barada BBC Hindi habarlar gullugyna gürrüň berdiler. Olar immigrasiýa jerimeleri sebäpli Hindistandan çykyp bilmeýän ençeme gyzlar bilen birlikde özlerini gapana düşen ýaly duýýarlar.

Adaty sowuklama ýa-da dümew üçin derman gözläniňizde dykylan burny açmagy, burnuň akmasyny duruzmagy we üsgülewügi aýyrmagy wada edýän birnäçe serişdelere duş gelip bilersiňiz.

Emma, lukmanlar şol dermanlaryň sowuklamany bejerýändigi barada ylmy subutnamalaryň ýetersizdigini aýdýarlar.

Gyzamyk örän ýokanç keseldir. Wirusa ýakynlaşan, emma zerur goranyşy bolmadyk 10 adamdan 9-syna gyzamyk wirusy ýokuşýar. Gyzamygyň möwjemesi sebitde habar berilýän hadysalaryň sany garaşylýan mukdardan köp bolanda yglan edilýär. Häzirki wagtda, gyzamyk hadysalary dünýäniň ähli sebitlerinde ýüze çykýar. 12,985 sany habar berlen hadysa bilen Gazagystan gyzamygyň iň köp ýaýran on ýurdunyň arasynda üçünji orunda durýar.

Gyrgyzystanda öýde we daşarda aýal-gyzlara garşy gender esasly zorluk giňden ýaýrandyr we onuň jemgyýetde adaty zat hökmünde kabul edilmegi çynlakaý alada döredýär.

Hökümet öýdäki zorluk barada maglumat ýygnasa-da, maglumatlarda belli ilat toparlary, şol sanda maýyplygy bolan aýallar we gyzlar kesgitlenilmeýär. Gender esasly zorluk, öýdäki zorluk, mejbury we çaga nikasynyň pidalary baradaky resmi statistika maýyplyk barada maglumatlary öz içine almaýar.

BSGG görä, dünýäde täze ene bolanlaryň 40 milliondan gowragy dogrumdan soň saglyk meselelerini başdan geçirýärler. Şol saglyk meseleleri ýeterlik derejede habar berilmeýär, ykrar edilmeýär we bejerilmeýär.

Ýewropada we Merkezi Aziýada ~11 million çaga maýyplygyň haýsydyr bir görnüşi bilen ýaşaýar. Dünýädäki her çaga ýaly, maýyplygy bolan çagalaryň hem her biriniň ýerlikli ideg we bilim bilen terbiýelenmäge we goldanylmaga, ýeterlikiýmitlenmäge, sosial goraglylyga, oýnamakdan we dynç almakdan lezzet almaga hukugy bardyr. Emma, bu hukuklar köplenç ret edilýär. Onuň sebäplerine stigma, hyzmatlaryň elýetersizligi, fiziki päsgelçilikler we beýlekiler degişlidir. 2023-nji ýylyň noýabrynda ÝUNISEF-iň çap eden "Ýewropada we Merkezi Aziýada maýyplygy bolan çagalar: Olaryň abadançylygyna statistiki syn" atly hasabaty sebitimizdäki 9 ýurtda (Türkmenistan, Özbegistan, Gyrgyzystan, Gruziýa, Belarussiýa, Serbiýa, Kosowa, Demirgazyk Makedoniýa, Çernogoriýa) maýyplygy bolan çagalaryň aýratynlyklary we hal-ýagdaýy barada maglumatlar berýär.