Üns ber! Saýtyň esasy maksady Siziň saglyk babatdaky gözýetimiňizi giňeltmekdir. Şonuň üçin-de, saýtda berilýän maglumatlar esasynda öz-özüňi bejermek maslahat berilmeýär. Öz-özüňi bejermeklik düýpli kynçylyklara uçradyp, janyňyza howp salyp biler. Saýtdaky makalalar, materiallar we beýleki maglumatlar bilim maksatly bolup, lukmanyň bejergisiniň ýa-da maslahatynyň ýerini tutup bilmeýär.
Bütindünýä Saglygy Goraýyş guramasynyň kesgitlemegine görä, ýetginjeklik döwri 10-19 ýaş aralygy öz içine alýar. Biz şu ýaş toparyň gyzyklanma bildirýän soraglaryna düşnükli, ylmy we lukmançylyk taýdan dogry jogap bermäge synanyşdyk. Her ýetginjegiň habarlylygynyň, gyzyklanmalarynyň dürlidigini nazara alyp, sorag-jogap makalalary ýaş boýunça bölmekden saklandyk.
Ilkinji jynsy gatnaşyk gyzlyk perdäniň ýyrtylmagy sebäpli biraz agyryly duýgular bilen geçip biler. Ýöne bu hemişe agyrynyň boljakdygyny aňlatmaýar. Gyzlyk perde gan damarlaryny we nerw süýümlerini saklaýandyr. Eger ilkinji jynsy gatnaşykda ýyrtylma perdäniň nerw süýümleriniň köp ýygnanan ýerinden başlasa, bu agyryly duýgyny berip biler.
Jynsy gatnaşyklaryň dowamlylygy barada geçirlen barlaglar hem ol görkezijileriň üýtgäp bilýändigini aýan edýär. Lukmanlar ortaça bu gatnaşyklaryň 5-6 minut dowamlylygyny belleýärler. Ýöne jynsy gatnaşyklaryň dowamlylygynyň jübütleriň ýaşyna, islegine, bu gatnaşyklary geçiriş ýygylygyna baglylykda üýtgäp biljekdigini aýdyp bolar. Elbetde, örän gysgawagtlaýyn geçirlen gatnaşyk hem, juda uzak geçirilýän gatnaşyk hem düşünmezlik ýa-da birahatlyk döredip bilýändir. Şonuň üçin hem, jynsy gatnaşygyň dowamlylygy jübütleriň mümkinçiliklerine we isleglerine juda bagly görkeziji bolup, üýtgäp bilýändir. Eger bir jübütler üçin 1-2 min. dowam eden gatnaşyklar kada we lezzet beriji bolsa, başga jübüt üçin 8-10 min. dowamlylykly gatnaşyk hem azlyk edip biler.
Şonuň üçin hem, jynsy gatnaşyklarda jübütleriň biri-biriniň isleglerini, garaýyşlaryny bilmek we olary özara sylamak möhüm şert bolup durýandyr.
Alymlaryň bellemegine görä, eýýäm 10 ýaşdan çaga pornografiýa degişli kinofilmleri, žurnallary seretmäge gyzyklanma bildirýär. Eger ýetginjek öz maşgalasynda, gurşawynda (meselem, mekdep) jynsy terbiýä, jynsy gatnaşyklara degişli öz soraglaryna doly jogap alyp bilmese, ol ony başga çeşmelerden (pornofilmlerden, Internetden) gözlemäge çalyşýar. Has ýakyndan we açyk alnan şekiller, ýalaňaç aýallaryň we erkekleriň bedeni, açyk geçirilýän jynsy gatnaşyklar ýetginjegiň entek doly kemala gelip, bekeşmedik ruhy dünýäsine täsir edip, olara bolan garaşlylygy döredip biler.
Lukmanlaryň bellemegine görä, jübütleriň arasynda geçirilýän jynsy gatnaşyklaryň ýygylygy babatda belli bir dogry görkeziji bellenilmeýär. Jynsy gatnaşyklaryň ýygylygy adamynyň saglyk ýagdaýyna, endokrin ulgamyň işine, onuň medeniýetine, uýýan dinine, işine, gün tertibine baglydyr. Eger bir adam üçin bu gatnaşyklary her gün 2 gezek geçirmek kada laýyk bolsa, ikinji adam üçin hepdede 2-3 gezek, üçünji adam üçin bolsa aýda bir gezek geçirmek oňaýly bolýar. Esasy zat-jübütleriň islegleriniň gabat gelmegi we biri-birine düşünmegidir.
Sen halaýan gyzyňy (ýa-da ýigidiňi) ençeme wagt tanaýan bolsaň-da, jynsy gatnaşyga bolan islegiň düýbünden bolmazlygy mümkindir we bu ýagdaý siziň özara gatnaşyklaryňyza tasirini ýetirmeli däldir.
Jynsy gatnaşyklar seniň durmuşyňa ençeme çözülmeli meseleleri getirip biljek hadysadyr. Hiç haçan bu gatnaşyklary:
Halaýan gyzyňy (oglanyňy) ýakyndan tananyňdan we siziň gatnaşyklaryňyz has ýaýbaňlanandan soň, sende has içgin gatnaşyklary-jynsy gatnaşyklary geçirmek islegi döräp biler.
Mundan öň belläp geçişim ýaly, jynsy gatnaşyklary başlamak biri-birini halaýan ýaşlar üçin örän jogapkärli we olaryň soňky durmuşyny üýtgedip biljek hadysadyr. Bu gatnaşyklara taýyndygyňy sen birnäçe çylşyrymly alamatlaryň, özüňde döreýän özgerişler arkaly duýup bilersiň:
Biz öz ýaşaýyşymyzda dürli gatnaşyklary alyp barýarys: ene-ata, dogan-garyndaşlar, boýdaşlar bilen. Biz ulalyp, kemala gelenimizden soň, bizde döreýän halama duýgusynyň täsiri bilen jynsy gatnaşygy geçirmek islegi döräp biler. Bu gatnaşyklar uly jogapkärçiligi talap edýändir.
Aýal bilen erkek adamynyň arasyndaky jyns agzalarynyň galtaşmagy arkaly geçýän gatnaşyga jynsy gatnaşyklar diýilýär.
Dürli ýurtlarda, ol ýeriň medeniýetine, däp-dessurlaryna, dini garaýyşlaryna baglylykda jynsy gatnaşygy başlamaga rugsat edilýän ýaş dürli bolup biler. Ýaşlaryň dürliligine garamazdan, lukmanlar ilkinji jynsy gatnaşyklaryň 18-21 ýaş aralygy geçirilmegini maslahat berýärler.
Belli bolşy ýaly, sosial ulgamlarynyň aragatnaşyk serişdesi höküminde has elýeterli we amatly bolany üçin türkmenistanly ýaşlarynyň arasynda olaryň meşhurlygy günsaýyn artýar. Onuň kömegi bilen ýaşlar diňe biri-biri barada maglumat alma bilen kanagatlanman, eýsem bilmezlikden geljekde özlerini howply ýagdaýlara saljak suratlaryny hem goýýarlar.
Tehnologiýalaryň ösmegi adamzadyň durmuşynda täze mümkinçilikleri we amatlyklary döredýär. Ýöne, hemme taýagyň iki ujynyň bolşy ýaly, bu mümkinçiligi betniýetli maksat bilen hem ulanyp bolýar. Sekstiň hem şuňa mysal bolup biler.
Eger wagtyň geçmegi bilen sende halama düýgusy ýitse, öň hemme kişiden tapawutly, eý görýän adamyňyz bilen nähili gatnaşyklary saklamak başardar?
"Siz halamak duýgusy näme üçin geçip biler?" diýip geň galmagyňyz mümkin. Hemişe bolmasa-da, durmuşda gatnaşyklarda şeýle bolup bilýär: wagtyň geçmegi bilen, sen adamyny ýakyndan tananyňdan soň onuň käbir gylyk-häsiýetlerini halaman ýa-da onuň endikleri seniň gaharyňy getirip, sen olary oňlaman bilersiň ýa-da dünýägaraýşy, durmuşa, geljege seniňki bilen deň gelmeýän garaýyşly bolup biler. Şol ýetmezçilikleriň hemmesi toplanyp, seni öňler halaýan ýigidiňden (gyzyňdan) daşlaşdyryp biler. Sen indi onuň ýanynda özüňi bagtly düýmarsyň, onuň sözlerine, hereketlerine guwanjyň geçer, onuň bilen duşuşyklara islegiň peselip başlar. Belki-de, hyýalyňda seniň häsiýetiňe deň geljek, gyzyklanmalaryňy, pikir-hyýallaryňy paýlaşjak adamyň suratyny döredip hem başlarsyň.
Использование и распространение материалов рекомендуется, однако, воспроизводство и публикации копий материалов не могут быть использованы в коммерческих целях. Дальнейшее использование разрешается в соответствии с условиями лицензии Creative Commons.
Use and dissemination of the materials is encouraged; however, reproduction and cross-posting of copies may not be used for commercial purposes. Further usage is permitted under the terms of the Creative Commons License.
Materiallary ulanmak we ýaýratmak maslahat berilýär. Emma materiallaryň göçürme nusgalaryny gazanç maksady bilen gaýtadan işläp çap etmek gadagandyr. Bu materaillary mundan beýläk Creative Commons lisenziýasynyň şertlerine laýyklykda ulanmak rugsat edilýär.